fot. Daniel Trześniewski

fot. Daniel Trześniewski

Chrzest

Jezus powiedział do Apostołów: "Idźcie wiec i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” (Mt 28, 19).

Przez chrzest człowiek rodzi się do życia Bożego. Chrzest jest Paschą, czyli przejściem ze stanu śmierci grzechu do życia w łasce, z niewoli szatana do wolności dzieci Bożych. Chrzest włącza do wspólnoty Kościoła - Ciała Mistycznego Chrystusa - obdarza nadzieją i miłością i otwiera drogę do nieba. Zewnętrznym znakiem chrztu jest polanie wodą głowy przyjmującego sakrament i wymówienie słów: „Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”. Właściwym miejscem udzielania chrztu jest Kościół parafialny, a właściwym czasem sprawowania tego sakramentu – niedzielna Msza Święta. Jeśliby prezbiter lub diakon był nieobecny, a życiu dziecka zagrażało niebezpieczeństwo (np. w szpitalu), chrztu udzielić może każdy człowiek, kierujący się właściwą intencją. Taki chrzest jest ważny, trzeba go potem zgłosić w kancelarii parafialnej oraz dopełnić obrzędów sakramentalnych w Kościele.

Krok po kroku

  • Krok 1

    Około miesiąca przed planowanym chrztem rodzice powinni zgłosić ten fakt w kancelarii parafialnej, przynosząc ze sobą dokumenty tożsamości, odpis aktu urodzenia dziecka oraz dane rodziców chrzestnych (imię, nazwisko, wiek, adres zamieszkania). Na podstawie tych dokumentów zostanie sporządzony akt chrztu.

  • Krok 2

    W trakcie pierwszego spotkania duszpasterz ustala sposób przygotowania rodziców i chrzestnych do ceremonii sakramentu. Powinno ono wprowadzić rodziców w liturgię i teologię chrztu, a także zawierać informacje praktyczne na temat przebiegu ceremonii.

  • Krok 3

    Rodzice i chrzestni powinni przed chrztem przystąpić do sakramentu pokuty. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy rodzice z uwagi na związek niesakramentalny, nie mogą przystępować do sakramentów świętych. Fakt odbycia spowiedzi poświadcza spowiednik podpisem na „kartce do spowiedzi”.

  • Krok 4

    Na kilka dni przed chrztem rodzice ponownie przychodzą do kancelarii, gdzie duszpasterz sporządza akt chrztu. Na to spotkanie powinni przynieść zaświadczenia o odbytej spowiedzi oraz zaświadczenia o dopuszczeniu do godności rodziców chrzestnych (jeśli chrzestni są spoza parafii).

  • Krok 5

    Po ceremonii chrztu rodzice i chrzestni składają własnoręczne podpisy w księgach metrykalnych.

Częste pytania:

1Kto może zostać rodzicem chrzestnym?
Według Kodeksu Prawa Kanonicznego do przyjęcia zadania chrzestnego może być dopuszczona osoba, która spełnia następujące warunki: jest wyznaczona przez rodziców lub prawnych opiekunów dziecka, a gdy ich nie ma (lub np. nie są znani), przez proboszcza lub innego kapłana udzielającego chrztu, albo w przypadku chrztu dorosłych przez osobę przyjmującą chrzest, ukończyła 16 lat, jest katolikiem/katoliczką, po Pierwszej Komunii Świętej i bierzmowaniu, prowadzi życie zgodne z wiarą, odpowiadające godności rodzica chrzestnego, jest wolny od jakiejkolwiek kary kanonicznej, nie jest ojcem lub matką osoby przyjmującej chrzest. W diecezji płockiej tę kwestię szczegółowo reguluje Instrukcja Biskupa Płockiego z 2020 roku.
2Kto może być "świadkiem chrztu"?
Z dyspozycji kan. 874 § 2 KPK, który instytucję świadka odnosi wyłącznie do ochrzczonego niekatolika, jednoznacznie wynika, że katolik, który nie spełnia wymogów do pełnienia funkcji chrzestnego, nie może pełnić funkcji „świadka chrztu” (funkcja „świadka chrztu”, należy to ponownie podkreślić, jest zarezerwowana wyłącznie dla osób ochrzczonych, które nie należą do Kościoła katolickiego) (por. Obrzędy chrztu dzieci. Wprowadzenie „Wtajemniczenie chrześcijańskie”, nr 10.6). W czasie celebracji „świadek chrztu” uczestniczy w ceremonii chrztu zajmując miejsce przy rodzicach i rodzicu chrzestnym. Nie musi jednak odpowiadać na zadawane przez celebransa pytania podczas liturgii chrztu (pobierz tutaj komunikat Pro memoria w sprawie chrzestnych oraz świadków chrztu).
3Czy osoby żyjące w związku niesakramentalnym mogą być rodzicami chrzestnymi?
Nie. Kodeks Prawa Kanonicznego wyraźnie stwierdza, że chrzestnymi mogą być osoby, które prowadzą życie zgodnie z wiarą, odpowiadające funkcji, jaką mają pełnić (por. Kodeks Prawa Kanonicznego kan. 874, § 1).
4Czy możliwy jest chrzest dziecka ze związku niesakramentalnego?
W naszej diecezji tę kwestię reguluje wydany w 2020 r. „Dekret Biskupa Płockiego w sprawie udzielania chrztu dzieciom, których rodzice - nie mając przeszkód małżeńskich - trwają w związku niekanonicznym”.
5Co z rodzicami, którzy pragnęliby zawrzeć związek małżeński, a nie mogą z uwagi na przeszkody kanoniczne? Czy mogą ochrzcić swe dziecko?
W takich wypadkach decyzję podejmuje proboszcz na podstawie własnej oceny sytuacji. Jeśli dotychczasowa postawa rodziców gwarantuje wychowanie dziecka w wierze katolickiej, duszpasterz udziela chrztu.
6Czy ważny jest tzw. „chrzest z wody”, a więc dokonany np. przez pielęgniarkę lub położną w sytuacji zagrożenia życia dziecka?
Oczywiście, pod warunkiem, że została zachowana materia i forma sakramentu, tzn. dziecko zostało ochrzczone wodą, a przy tym osoba chrzcząca wypowiedziała słowa: „N.(imię), ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”. Taki chrzest należy zgłosić proboszczowi parafii, na terenie której został dokonany, by można było zapisać go w księgach metrykalnych. Wskazane jest również uroczyste dopełnienie ceremonii sakramentu w kościele.
7Jak wygląda procedura chrztu osoby dorosłej?
Osoba dorosła sama zgłasza się do proboszcza informując o pragnieniu przyjęcia chrztu. Winna przejść odpowiednie przygotowanie, zwane katechumenatem, w trakcie którego powinna poznać prawdy wiary i tajemnice życia chrześcijańskiego. Po odbyciu przygotowania może przyjąć sakrament chrztu. Na chrzest osoby dorosłej potrzebna jest zgoda ordynariusza miejsca.

Potrzebne dokumenty

1Odpis skrócony aktu urodzenia dziecka oraz dowody osobiste rodziców lub prawnych opiekunów
Oba dokumenty wymagane są jedynie do wglądu.
2Zaświadczenie o przynależności rodziców do Kościoła Katolickiego
Gdy rodzice pragną ochrzcić dziecko w swojej parafii, duszpasterz na ogół nie wymaga od nich specjalnych dokumentów. W innych przypadkach rodzice powinni udokumentować swoją przynależność do Kościoła poprzez dostarczenie metryk chrztu i świadectw bierzmowania. Może je zastąpić zaświadczenie od ich proboszcza. Na chrzest dziecka poza parafią rodzice muszą też uzyskać pisemną zgodę swojego proboszcza.
3Zaświadczenia dla rodziców chrzestnych
Często godność rodziców chrzestnych piastują dalsi krewni, niejednokrotnie zapraszani z innych regionów kraju lub spoza Polski. W takich wypadkach muszą oni okazać zaświadczenie od swojego proboszcza lub innego duszpasterza (np. rektora Polskiej Misji Katolickiej), potwierdzającym ich wiarę, dobre obyczaje i uczestnictwo w praktykach religijnych. W parafiach diecezji płockiej, przed wydaniem takiego zaświadczenia przez duszpasterza, obowiązuje podpisanie stosownego oświadczenia przez kandydatów na rodzica chrzestnego.
4Dokumenty potwierdzające przystąpienie do sakramentu pokuty
Przy zgłoszeniu dziecka do chrztu kapłan informuje, że rodzice i chrzestni powinni przed ceremonią przystąpić do sakramentu pokuty.