fot. www.diecezjaplocka.pl
Pogrzeb
Pogrzeb katolicki nie powinien być ceremonią kwiatów i wieńców, ale liturgią modlącego się Kościoła za zmarłego odprowadzanego na miejsce złożenia ciała do grobu i oczekiwania oraz modlitewnym wsparciem rodziny pogrążonej w żałobie.
Dobrze, gdy wierzący uczestnicy pogrzebu z czystym sercem, po wcześniejszej Spowiedzi przystąpią na Mszy pogrzebowej do Komunii Świętej.
Krok po kroku
Krok 1
Po stwierdzeniu zgonu przez lekarza należy udać się do Urzędu Stanu Cywilnego kompetentnego dla miejsca, gdzie nastąpiła śmierć. Urząd sporządzi akt zgonu i wystawi dokumenty potrzebne do przeprowadzenia pogrzebu (karta zgonu i odpis skrócony aktu zgonu).Krok 2
By ustalić formalności związane z pogrzebem, należy udać się do kancelarii parafii, na terenie której zamieszkiwała osoba zmarła i tam zgłosić fakt śmierci, okazując potrzebne dokumenty. Jeśli pogrzeb odbywa się w tej parafii, duszpasterz sporządza kościelny akt zgonu, a także wspólnie z rodziną i zakładem pogrzebowym ustala termin i godzinę pogrzebu. Gdy pogrzeb ma się odbyć w innej parafii, miejscowy duszpasterz wystawia pozwolenie oraz poświadczenie wiary i praktyk religijnych osoby zmarłej. Z tymi dokumentami, jak również z dokumentami z USC należy udać się do parafii, gdzie odbędzie się pogrzeb. Tam duszpasterz ustali termin pochówku.Krok 3
Po ustaleniu formalności w parafii konieczna jest wizyta w zakładzie pogrzebowym, który zajmuje się pochówkiem danej osoby. Należy poinformować zakład o terminie pogrzebu ustalonym w parafii. W razie ewentualnej niezgodności zakład kontaktuje się z parafią celem ustalenia dogodnego terminu.Krok 4
Zgodnie z wielowiekową tradycją, bliscy osoby zmarłej otaczają ją wspólną modlitwą, która trwa od zgonu do pogrzebu. Niegdyś, gdy do pogrzebu zwłoki pozostawały w domu, były to tzw. „puste noce”, w czasie których wokół trumny gromadziła się rodzina i sąsiedzi, wspominając zmarłą osobę, śpiewając okolicznościowe pieśni i modląc się dla niej o zbawienie. Współcześnie bliscy spotykają się wieczorami na modlitwie różańcowej w kaplicy domu pogrzebowego.Krok 5
Przed pogrzebem bliscy osoby zmarłej (ci, którzy mogą to uczynić) winni przystąpić do sakramentu pokuty. Można to zrobić w dniach poprzedzających pogrzeb lub przed Mszą żałobną.Krok 6
Msza święta odprawiana przy okazji pogrzebu jest eucharystyczną ofiarą składaną jako dziękczynienie za każde dobro w życiu osoby zmarłej oraz jako przebłaganie za wszelkie słabości i grzechy w jej życiu. Należy włączyć się w tę szczególna modlitwę.
Częste pytania:
1Kto może być pochowany po katolicku?
Katolickiego pogrzebu należy udzielić każdemu wiernemu, którego wiara i obyczaje - w ocenie duszpasterza i wspólnoty wiernych nie budzą kontrowersji.
2Czy ksiądz może odmówić pogrzebu?
Tak. W sytuacji, gdy osoba zmarła była publicznym odstępcą od Kościoła (apostatą), głosiła naukę niezgodną z nauką Kościoła Katolickiego (heretykiem) lub spowodowała rozłam wspólnoty kościelnej (schizmatykiem), wówczas duszpasterz z mocy prawa kanonicznego ma obowiązek odmówić katolickiego pogrzebu. W innych sytuacjach nastręczających wątpliwości (np. brak praktyk religijnych, czy wątpliwe życie moralne) decyzję w sprawie pogrzebu podejmuje duszpasterz.
3Czy z racji pogrzebu można jednorazowo przystąpić do spowiedzi i Komunii świętej, gdy ma się ku temu przeszkodę (np. życie w związku niesakramentalnym)?
Niestety, trwanie w grzechu wyklucza przystępowanie do sakramentów świętych. W takiej sytuacji trzeba w modlitwie polecać osobę zmarłą, prosząc Pana Boga o przebaczenie jej grzechów.
4Czy dziecko nieochrzczone (np. poronione) może zostać pochowane po katolicku?
W kilkunastu ostatnich latach problem zbawienia dzieci nieochrzczonych stanął w centrum uwagi episkopatów całego świata. Po licznych konsultacjach Międzynarodowa Komisja Teologiczna wydała w 2007 r. orzeczenie (zaaprobowane następnie przez papieża Benedykta XVI), według którego dzieci nieochrzczone dostępują zbawienia. Papieska aprobata pociągnęła za sobą również nowe rozwiązania duszpasterskie. W naszej diecezji każde zmarłe dziecko, niezależnie od tego, czy zdążono je ochrzcić czy nie, może mieć pełny pogrzeb katolicki. Stało się to możliwe dzięki decyzji Biskupa Płockiego oraz nowelizacji Ustawy o cmentarzach i grzebaniu zmarłych, która obecnie zezwala na pochowanie zmarłego dziecka niezależnie od tego, w jakiej fazie rozwoju nastąpiła śmierć. Do pochówku wystarczy Karta wystawiona przez lekarza, z którą – po odebraniu za pośrednictwem firmy pogrzebowej ciała dziecka ze szpitala – można zgłosić się do parafii i prosić o pełny pogrzeb katolicki. Liturgia pogrzebowa w takiej sytuacji sprawowana jest w białym kolorze, modlitwy zaś zanoszone są głównie w intencji rodziców, którzy przeżywają dramat utraty ukochanego dziecka.
5Czy zarządca cmentarza katolickiego może odmówić pochówku na cmentarzu osobie niewierzącej lub innego wyznania?
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami, jeśli na terenie miasta lub gminy znajduje się jedynie cmentarz wyznaniowy, jego zarządca ma obowiązek udostępnić miejsce na pochówek także osobom innego wyznania czy religii bądź bezwyznaniowym. Pogrzeb taki nie może być w żaden sposób dyskryminowany (dotyczy to wyboru miejsca na grób, organizacji własnej ceremonii czy budowy nagrobka). Podobne zasady obowiązują również w sytuacji odwrotnej – gdy zmarła osoba wyznania katolickiego jest grzebana na cmentarzu innego wyznania lub komunalnym.
Potrzebne dokumenty
1Karta zgonu
Obowiązek wystawienia niniejszego dokumentu ma lekarz, który w okresie ostatnich 30 dni przed śmiercią udzielał danemu pacjentowi świadczeń lekarskich. W przypadku zgonu w domu będzie to lekarz rodzinny, w razie śmierci w szpitalu – lekarz z danego oddziału szpitalnego, zaś w przypadku innych zgonów – lekarz pogotowia ratunkowego. Wystawioną przez lekarza kartę zgonu trzeba dostarczyć do Urzędu Stanu Cywilnego właściwego dla miejsca, gdzie nastąpiła śmierć. Na podstawie karty kierownik USC sporządza akt zgonu i wydaje rodzinie zmarłej osoby 3 bezpłatne egzemplarze odpisu skróconego aktu zgonu. Kartę zgonu należy dostarczyć do kancelarii parafialnej zgłaszając fakt śmierci bliskiej osoby. Zostaje ona w archiwum parafialnym.
2Odpis skrócony aktu zgonu (do wglądu)
Dokument ten sporządzany jest przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego gminy lub miasta, na terenie której/-ego nastąpił zgon. Rodzinie wydawane są 3 egzemplarze odpisu powyższego aktu. Zgłaszając fakt śmierci w kancelarii parafialnej, powinni mieć przy sobie ten dokument (do wglądu), ponieważ zawiera on dane, których nie ma w karcie zgonu, a które niezbędne są do spisania kościelnego aktu zgonu.
3Poświadczenie wiary i praktyk religijnych osoby zmarłej
Pogrzebu katolickiego można udzielić tylko wiernemu wyznania katolickiego. W przypadku pogrzebu we własnej parafii duszpasterz najczęściej dysponuje wiedzą na temat wiary i praktyk religijnych zmarłej osoby. Inaczej jest w sytuacji, gdy pogrzeb odbywa się poza parafią zamieszkania zmarłego. Wówczas niezbędne jest zaświadczenie od własnego proboszcza, informujące parafię, w której ma odbyć się pogrzeb, o postawie religijno-moralnej osoby zmarłej.
4 Zaświadczenie o przyjęciu sakramentów świętych
Jeśli to możliwe, osoba wierząca powinna przed śmiercią przystąpić do sakramentów świętych (sakrament pokuty, namaszczenie chorych, Komunia święta). Fakt ten winien poświadczyć kapłan, który sakramentów udzielił (np. kapelan szpitala lub inny duszpasterz), względnie ksiądz, który z racji pełnionej funkcji (np. proboszcz lub wikariusz parafii, gdzie zmarła osoba zamieszkiwała) ma wiedzę na ten temat.